84 Spinnendeskundigen uit 27 Europese landen hebben de trommelwolfspin spin tot Europese spin van het jaar 2022 verkozen. De coördinatie van de stemming gebeurt door het Naturhistorisches Museum Wien, samen met het ‘Arachnologisches Gesellschaft’ (AraGes) en de European Society of Arachnology (ESA).
Met deze keuze van een Europese spin van het jaar, wordt niet alleen een ‘onpopulaire’ diergroep gepromoot, er wordt ook aandacht gevestigd op belangrijke bedreigde habitats.
Even voorstellen
De trommelwolfspin (Hygrolycosa rubrofasciata) dankt zijn naam aan het geluid dat de mannetjes, trommelend op droge bladeren, voortbrengen om vrouwtjes te verleiden. De trommelwolfspin behoort tot de familie van de wolfspinnen. Er zijn 47 verschillende soorten ofwel Hygrolycosa rubrofasciata, waardoor de trommelwolfspin bij één van de grootste spinnenfamilies hoort. De trommelswolfspin is daarnaast de enige vertegenwoordiger van het genus Hygrolycosa voor heel Centraal-Europa. De meeste wolfspinnen, zoals de trommelwolfspin, bouwen geen web maar vangt ze haar prooi vooral overdag door passerende insecten te overvallen of zelfs kort te achtervolgen. (Tekst gaat verder na de video.)
Bedreigde soort
Volwassen trommelwolfspinnen kunnen gevonden worden van maart tot november. Mannetjes sterven doorgaans na de paring, maar vrouwtjes overleven vaak nog de winter. De trommelwolfspin is te vinden op vlaktes en voorgebergte tot 800 meter boven zeeniveau in Centraal-Europa. De voorkeur gaat uit naar vochtige habitats zoals veen, moeras, natte weilanden of vochtige (vallei-)bossen. De trommelwolfspin wordt in veel landen op de Rode Lijst van bedreigde plant- en diersoorten opgenomen. Verschillende habitats van de spin worden toenemende bedreigd en zelfs vernietigd. In Oostenrijk kreeg deze spin de status ‘met uitsterven bedreigd’ en in Duitsland en België is ze ‘bedreigt’.
Omwille van de toenemende bedreiging en vernietiging van verschillende van deze habitats, wordt de trommelwolfspin in veel landen op de Rode Lijst van bedreigde plant- en diersoorten opgenomen. Zo kreeg ze bv. de status van ‘met uitsterven bedreigd’ in Oostenrijk en is ze ‘bedreigd’ in Duitsland en België.
Liefdesroffel
De trommelwolfspin heeft een lichaamslengte van 5 à 6 mm. Het verschil tussen mannetjes en vrouwtjes is niet alleen een verschil in grootte (bij veel spinnen is het vrouwtje groter) Ze onderscheiden zich in kleur en tekening.
In de lente tijdens het paarseizoen gebruiken de mannetjes hun achterlijf om op droge bladeren te trommelen. Het geluid dat ze daarbij maken is zelfs voor de mens te horen als een snorrend trommelgeluid. De trommelwolfspin is de enige die dat doet, waardoor zij hun naam hebben gekregen. De vrouwtjes horen het geluid van de mannetjes via speciale organen, ‘slit sensilla’, die alleen bij spinachtigen voorkomt. De vrouwtjes hebben daarbij de voorkeur voor mannetjes die het meeste trommelen.
Vrouwelijke wolfspinnen staan bekend voor hun zorgzame broedgedrag. Het vrouwtje legt na de paring een eicocon met zo’n 60 eitjes erin. Zij draagt de eicocon mee aan de spintepels achteraan het achterlijf. Als de jongen uitkomen dan klimmen ze op de rug van de moeder die ze dan overal met zich meedraagt. De jongen van de trommelwolfspin houden zich vast aan de lege eicocon, in plaats van aan de rug van de moeder, zoals bij andere wolfspinnen. Mogelijk is dit een aanpassing aan de vochtige leefomgeving waarin ze leven. Het spinsel van de eicocon zou meer waterafstotend zijn dan het achterlijf van het vrouwtje en daarom zou het voor de jongen daar de voorkeur aan geven.
Verwante soorten
In (Centraal) Europa is de trommelwolfspin de enige soort van haar genus. Ze is redelijk goed te identificeren bij vergroting met een loep aan de hand van haar kleur en tekening. Onervaren waarnemers kunnen haar verwarren met de gewone stekelpoot (Zora spinimana, familie Miturgidae), die in vergelijkbare habitats leeft.
Verkozen tot Europese spin van het jaar
Deze sterk bedreigde spinnensoort laat zien welke effecten van het verdwijnen van haar habitat geeft, met name het verdrogen van venen en moerassen. Dit is bijzonder relevant in het kader van de klimaatverandering, onder meer omdat aangetoond is dat deze omgevingen erg belangrijk zijn voor koolstofopslag. In landen als Oostenrijk is de spin bijna uitgestorven.
Het aparte gedrag van deze spinnensoort zoals het trommelen en het afwijkend gedrag van de pas uitgekomen jongen maakt deze spin bij uitstek een bijzonder exemplaar.
Bron: Belgische Arachnologische Vereniging ARABEL en Natuurpunt.be.
