Expositie: Zuid-Veluwe, natuur, kunst en erfgoed

De Zuid-Veluwe is één van mooiste gebieden van ons land. Een zeer divers natuurgebied: de stuwwallen gevormd door de ijstijd, de Rijn met zijn uiterwaarden, uitgestrekte heidevelden, donkere bossen, sprengen en beken.

Een prachtige inspiratie voor schilders, dichters en schrijvers. Door een spoorlijn naar Arnhem in 1845 werden Oosterbeek en omgeving voor schilders, dichters en schrijvers beter bereikbaar. Zo ontwikkelde zich hier de eerste Nederlandse kunstenaarskolonie, ook wel het Hollandse Barbizon genoemd.

Het gevarieerde landschap trok veel kunstenaars naar de Zuid-Veluwezoom. Door de uitvinding van de verftube kon ‘en plein air’ geschilderd worden. Zo ontstond de Oosterbeekse School, een voorloper van de Haagse School, omdat schilders als Anton Mauve en de gebroeders Maris aanvankelijk in de gemeente Renkum aan het werk gingen, maar hun schilderstijl verder ontwikkelden in Den Haag. Schilders als Johannes en zoon Gerard Bilders, Hendriks en Meiners gaven wèl hun naam aan de Oosterbeekse School.

De flamboyante Johannes Warnardus Bilders werd de verbindende factor van de schilders die in Oosterbeek voor langere of kortere tijd verbleven. Zij ontmoetten elkaar in kleine kroegjes en logementen en bediscussieerden daar elkaars werk. Tekenscholen werden opgericht. Deze inspirerende sfeer oefende een grote aantrekkingskracht uit op jonge en talentvolle kunstenaars van verschillende disciplines. Met de verslechterende gezondheid van Bilders kwam aan deze samenkomsten rond 1885 een einde.

Omstreeks de eeuwwisseling klaarde het culturele klimaat weer op. In 1902 richtte schilder Théophile de Bock de Renkumse kunstenaarsvereniging ‘Pictura Veluvensis’ op. Samen met schilder Barend Ferwerda wist hij de vereniging tot grote bloei te brengen. Deze vereniging wilde de belangstelling voor de kunst bevorderen en de samenwerking van hier wonende kunstenaars stimuleren. Pictura Veluvensis organiseerde jaarlijks een tentoonstelling van werk van de leden en van genodigde kunstenaars. Ook leden van de Haagse School, kunstenaars uit kunstenaarsdorpen als Bergen en Laren deden mee aan de exposities.

Pictura Veluvensis werd echter in hoge mate geraakt door de economische crisis van 1929 en werd in 1935 opgeheven.

Pim Kwak kende de natuur van de Zuid-Veluwe op zijn duimpje. Hij wandelde met zijn vader veel in de natuur en zo werd hij verzamelaar van kristallen en steentjes. Hij stond – naast zijn werk bij Philips – vaak op beurzen met zijn stenenverzameling. Op een veiling kocht hij zijn eerste schets van Xeno Münninghoff en werd vanaf dat moment een verwoed verzamelaar van schilderijen uit de tijd van de Oosterbeekse School en ‘Pictura Veluvensis’.

Pim Kwak heeft heel lang geprobeerd om op verschillende locaties in Oosterbeek een museum op te richten en daartoe zijn vele initiatieven ontplooid, maar tot op heden is dat niet gelukt. Na zijn dood dreigde zijn grote collectie uit elkaar te vallen. Een oud-inwoner van Oosterbeek pakte de handschoen op en kocht de hele verzameling. Vervolgens schonk hij een geselecteerde kerncollectie van meer dan 150 schilderijen aan de gemeente Renkum. Daar bleef het niet bij.

Deze mecenas maakte zich sterk voor de restauratie én het organiseren van een grote tentoonstelling als eerbetoon aan Pim Kwak. Nu kan uiteindelijk toch een mooie expositie gehouden worden met een belangrijk deel van zijn collectie en over de eerste kunstenaarskolonie in Nederland.

De Stichting CultuRe kreeg van de gemeente Renkum het verzoek om samen met de mecenas een tentoonstelling te organiseren. Hier zijn meer dan 90 schilderijen te zien zijn van onder anderen de schilders X. Münninghof, B. Ferwerda, J.W. Bilders, Théophile de Bock, M. Vos, Th. Goedvriend, Willem Roelofs en A. Markus. De schilderijen worden voornamelijk in vier natuurthema’s tentoongesteld: stuwwallen, bossen, heide en water.

In samenwerking met IVN Zuid-Veluwe en Heemkunde Renkum geeft de expositie een beeld van de veranderende natuur uit de periode van de kunstenaarskolonie en heden, en biedt deze ook een sfeerbeeld uit die tijd. De titel van de expositie is:

De expositie wordt in de Concertzaal, Rozensteeg 3 in Oosterbeek gehouden van 1 juni t/m 27 augustus 2023 van woensdag t/m zondag 11:00 – 17:00 uur. Voor meer informatie en ook voor educatieve programma’s en wandeltochten zie: stichting-culture.nl .

De officiële opening is een dag eerder, op 31 mei in de Oude Kerk waar diverse sprekers zich laten horen. Lees hier meer over de opening.

Renkum.nieuws.nl richt zich op berichtgeving op lokaal niveau. Onze bezoekersaantallen blijven stijgen, wat onder andere goed is voor de zichtbaarheid van onze adverteerders. Wil jij je naamsbekendheid vergroten?

Wij denken graag met je mee om de reclame-euro zo optimaal mogelijk te besteden. Door lokaal te adverteren op Renkum Nieuws tegen een concurrerende prijs! Neem contact op met Dolf Verschuren via de telefoon: 06 – 4025 3846 of mail: [email protected] .

De redactie is te bereiken via [email protected] .