Gamma-uiltje honderden keren geteld tijdens tuinvlindertelling

Het gamma-uiltje stond niet op de vlinderlijst van de jaarlijkse tuinvlindertelling. Laat dat nou net een soort zijn waarvan er honderden zijn gezien tijdens de vlindertelling, afgelopen weekend!

De weersvoorspellingen waren goed: een zonnig weekend. En het is de tijd van het jaar dat de zomergeneratie vlinders zich laat zien. Dat waren de juiste ingrediënten voor de jaarlijkse Tuinvlindertelling van vrijdag 7 tot en met zondag 9 juli.

Vorig jaar stond de dagpauwoog nog op nummer 1, dit jaar is hij verstoten van zijn troon naar plek 4. De atalanta werd in de dagen voor de telling al veel waargenomen en met 8.900 imago’s door heel het land is deze dagvlinder de winnaar van 2023. De atalanta is een trekvlinder, in het voorjaar zien we vlinders die hier hebben overwinterd en die worden aangevuld met trekvlinders uit het zuiden. De nakomelingen daarvan vliegen in juli en augustus. Atalanta werd op de voet gevolgd door het klein koolwitje (8759) en de citroenvlinder (8433).

De citroenvlinder heeft zich goed laten zien ondanks de hoge temperaturen; in de zomer kruipen de meeste citroenvlinders weg om te ‘overzomeren’ en zie je dus niet.

De citroenvlinder heeft zich met name in het oosten van het land laten zien, de atalanta juist meer in het westen en zuiden van het land. De kleine vos en het koevinkje werden dit jaar voornamelijk in het noorden gesignaleerd en de koninginnenpage in het zuiden én in de kop van Overijssel (van de koninginnenpage verwachten we een week of twee nog een piek). De kleine vos was vroeger vrijwel ieder jaar in de top drie te vinden, en zelfs een keer trotse winnaar van de Tuinvlindertelling. Dat is nu echt niet meer het geval. Zeker op de zandgronden in het oosten en zuiden is de kleine vos een zeldzame vlinder geworden. Daar zie je soms meer grote vossen dan kleine vossen; twintig jaar geleden was dat ondenkbaar.

Vanuit de provincie Gelderland kwamen dit jaar de meeste tellingen binnen, daar is 1257x geteld! Noord-Brabant op de tweede plek met 888 tellingen en op de derde plaats Zuid-Holland met 876 tellingen.

Al sinds het voorjaar zien we deze vraag regelmatig voorbijkomen ‘Waar zijn de vlinders?’ Vrijwilligers, donateurs en volgers op onze sociale-mediakanalen maken zich regelmatig zorgen om de vlinderstand. Het was een matig voorjaar, vervolgens kwam de gebruikelijke juni-dip. En nu met de Tuinvlindertelling, waar de zomergeneratie al aan het vliegen was, is de opbrengst minder dan vorig jaar. Als we de cijfers vergelijken dan zijn bij een gelijk aantal tellingen ruim 15 procent minder vlinders geteld dit jaar. Bij 85 tellingen zijn helemaal geen vlinders gezien.

Wat betreft de veel voorkomende soorten die geen hoge eisen stellen aan hun leefomgeving (zoals bij de meeste tuinvlinders): daar is herstel goed mogelijk. Zelfs na een generatie met weinig vlinders kunnen ze zich in een volgende generatie weer herstellen. Zo kan het zijn dat je weinig witjes in het voorjaar ziet en in de zomer zijn ze weer in grotere aantallen aanwezig. Maar de zeldzame en bedreigde vlinders hebben minder kans om weer te herstellen, doordat ze al in lage aantallen voorkomen en onder druk staan van alle andere drukfactoren. Denk aan intensief landgebruik, verdroging, vermesting en ook klimaatverandering, met name klimaatextremen.

Op vrijdag werd men erdoor verrast dat momenteel de gamma-uil (dagactieve nachtvlinder) in grote aantallen in tuinen voorkomt. Een soort die niet op de Tuinvlinderlijst staat. De Vlinderstichting heeft gekozen voor de meest algemene en herkenbare soorten dagvlinders, soorten die veel in tuinen voorkomen. De gamma-uil werd regelmatig ook voor de bekende kolibrievlinder aangezien. Deze opvallende verschijning is al wel enkele jaren in de Tuinvlindertelling opgenomen als soort. Het is ook een dagactieve nachtvlinder en is dus een uitzondering op de Tuinvlinderlijst. De kolibrievlinder werd dit jaar 1524 keer geteld.

De gamma-uil is een trekvlinder. De exemplaren die er momenteel te zien zijn, zijn afkomstig uit het Middellandse Zeegebied. Zo half juni vliegen de gamma-uilen noordwaarts. De aantallen gamma-uilen verschillen van jaar tot jaar. Waarom ze nu veel worden gezien, kan verschillende redenen hebben. Mogelijk komt het door hoge temperaturen in Zuid-Europa. De gamma-uil kom je veel tegen omdat deze ook overdag actief is. Hierdoor werd deze soort ook veel tijdens de tuinvlindertelling gezien.

Je ziet ze op veel bloeiende tuinplanten, vooral vlinderstruik en lavendel zijn in trek. Omdat de gamma-uil eigenlijk niet kan overwinteren in Nederland, leggen ze nu de eitjes, en de vlinders die daaruit voortkomen vliegen in het najaar weer terug. Losse waarnemingen van de gamma-uil kunnen alsnog ingevoerd worden via Telmee of Waarneming.nl .

Volgend jaar is er weer een Tuinvlindertelling. Wie daar niet op wil wachten, kan het hele jaar door vogels, vlinders, zoogdieren, amfibieën en insecten tellen in de tuin. Meer informatie op Tuintelling.nl .

Renkum.nieuws.nl richt zich op berichtgeving op lokaal niveau. Onze bezoekersaantallen blijven stijgen, wat onder andere goed is voor de zichtbaarheid van onze adverteerders. Wil jij je naamsbekendheid vergroten?

Wij denken graag met je mee om de reclame-euro zo optimaal mogelijk te besteden. Door lokaal te adverteren op Renkum Nieuws tegen een concurrerende prijs! Neem contact op met Dolf Verschuren via de telefoon: 06 – 4025 3846 of mail: [email protected] .

De redactie is te bereiken via [email protected] .