Herstelmaatregelen in het Otterlose Bos
Het Otterlose Bos in Het Nationale Park De Hoge Veluwe gaat de komende tijd op de schop. Dit Europees beschermde oude eikenbos vormt een bijzondere leefomgeving voor planten en dieren.
Om het te beschermen, verder te ontwikkelen en om nieuwe kennis te ontwikkelen start er dit najaar een grootschalig en veelzijdig project, gebaseerd op het herstelprogramma Bossen Natura 2000 Veluwe van de provincie Gelderland.
Het Otterlose bos beslaat ongeveer 200 hectare in het noordwesten van het Park. Het gebied is een ‘oude bosgroeiplaats’: er groeit al eeuwen onafgebroken bos en er groeit een van de laatste en grootste populaties wilde appelbomen van de Veluwe. Het Park wil deze populatie veiligstellen en verder versterken.
Schatkamer
De bossen op oude bosgroeiplaatsen zijn van bijzondere natuurwaarde. Door de lange en langzame ontwikkeling van het bodemleven onder invloed van het bos, is de bodem een schatkamer vol organismen en zaden. Er zijn soorten aanwezig die in jongere bossen ontbreken.
In het Otterlose Bos zijn ook een aantal uitdagingen in het beheer die ervoor zorgen dat het bossysteem nu nog niet volledig tot zijn recht komt. Dit zijn:
- Dominantie in de ondergroei van Amerikaanse vogelkers (Prunus serotina);
- Graasdruk door met name edelherten, maar ook reeën;
- Het constante omwoelen van de toplaag door wilde zwijnen.
Het Park neemt een aantal beheermaatregelen die hun oorsprong vinden in het herstelprogramma Bossen van de provincie Gelderland. Dit programma is gemaakt in het kader van het Natura 2000-herstelprogramma. In het herstelprogramma is opgenomen welke maatregelen nodig zijn om habitats en de leefgebieden van soorten te herstellen en te versterken. Het bestrijden van invasieve exoten zoals de Amerikaanse vogelkers wordt als maatregel genoemd voor het behoud van de oude eikenbossen in het Otterlose bos.
Het herstel van bossystemen is een complexe aangelegenheid omdat er veel aspecten een rol spelen, zowel ondergronds als bovengronds. Omdat er geen kant en klaar ‘recept’ voorhanden is, zal het Park verschillende maatregelen uitvoeren en er zal worden gemonitord om kennis te ontwikkelen voor toekomstige beheerbeslissingen. De maatregelen zullen zeer zorgvuldig worden uitgevoerd zodat de aanwezige natuur niet wordt verstoord.
Amerikaanse vogelkers: positieve en negatieve eigenschappen
Uit een inventarisatie van het Otterlose Bos is gebleken dat de Amerikaanse vogelkers dominant aanwezig is in de ondergroei van het bos. Deze prunus is een invasieve soort die zich makkelijk verspreidt, hard groeit en door zijn dichte bladerdak enorm veel schaduw genereert. Het effect hiervan is dat de gewenste karakteristieke flora en vegetatie niet meer onder deze soort kunnen groeien omdat het er te donker is.
Aan de andere kant heeft de Amerikaanse vogelkers ook positieve eigenschappen. Zo levert hij goed verteerbaar strooiselmateriaal, waarmee hij een positieve bijdrage levert aan een verzuurde bosbodem (een van de grote problemen van het oude eikenbos). Ook zorgt hij op dit moment als een van de weinige aanwezige soorten voor gelaagdheid in de ondergroei. Daarnaast worden de bessen gegeten door vogels.
Het feit dat deze soort zowel positieve als negatieve eigenschappen heeft, zorgt ervoor dat het lastig is om te bepalen of hij behouden of juist verwijderd zou moeten worden. In dit project zal de Amerikaanse vogelkers in een gedeelte van het Otterlose Bos verwijderd worden. In het overige deel blijft hij (voorlopig) staan.
Bom ontploft
Op de plekken waar de prunus wordt verwijderd zal hij uit de bodem worden getrokken, zodat hij niet meer kan uitlopen. Kleine exemplaren worden met de hand verwijderd, grotere met een klein rupskraantje. Dikkere Amerikaanse vogelkersen die op de stuifhellingen in het gebied staan zullen ‘geschild’ worden, zodat ze langzaam afsterven. De stuifduinen zijn zeer kwetsbaar als het gaat om erosie, het uittrekken van bomen op deze plekken zou te veel schade veroorzaken. Daarom wordt daar een andere verwijdermethode toegepast.
De uitgetrokken bomen blijven liggen waar ze zijn uitgetrokken. Op deze manier kunnen ze verteren en worden de voedingsstoffen weer opgenomen door en in het bodemleven. Dit zorgt op korte termijn voor een enorme toename in het volume dood hout. Voor bezoekers zal dit een aantal jaren een ontzettend rommelig beeld opleveren. Het zal lijken alsof er een bom is ontploft, zoals een van de Parkmedewerkers het beeldend zegt.
Ecologisch gezien is het laten liggen van de biomassa echter van grote meerwaarde. Mineralen en nutriënten worden zo behouden en het aandeel dood hout (staand en liggend), gunstig voor insecten en paddenstoelen, neemt enorm toe. Daarnaast kunnen deze ‘boomlijken’ ervoor zorgen dat op de plekken waar ze liggen het wild minder gemakkelijk kan wroeten en grazen. En dat schept weer kansen voor bosverjonging en ontwikkeling van andere vegetatie.
Graas- en wroetdruk
Een gezond vitaal en biodivers (oud) bos bestaat niet alleen uit verschillende loofbomen. Juist een rijke ondergroei van mossen, grassen, kruiden en struiken is belangrijk. Zeker op een oude bosgroeilocatie zoals het Otterlose bos is de potentie qua soortenrijkdom in de ondergroei heel groot. Dit weten we omdat er een raster is in het Otterlose Bos waarin verschillende oude bossoorten zoals dalkruid, zevenster en wilde kamperfoelie nog voorkomen.
Op dit moment ontbreekt de gelaagdheid en soortenrijkdom in het grootste deel van het Otterlose Bos. Het vermoeden is dat dit, behalve door de schaduw van de prunus, veroorzaakt wordt door begrazing door, hoofdzakelijk, edelherten, en het constant omwroeten van de bodem door wilde zwijnen. Hierdoor krijgen veel kruiden, struiken maar ook jonge loofbomen niet de kans zich te ontwikkelen.
Veelzijdig project
Om ook meer inzicht te krijgen in de effecten van het grazen van edelherten en het wroeten van wilde zwijnen, zullen er in het Otterlose Bos 12 rasters van 25 x 25 meter geplaatst worden in een onderzoeksopzet. Hierbij zullen 6 rasters alleen wilde zwijnen tegenhouden en 6 rasters weren zowel edelherten als wilde zwijnen. Daarnaast worden er 6 locaties geselecteerd waar geen raster geplaatst wordt. Binnen deze onderzoekslocaties wordt ook gekeken naar het effect van de Amerikaanse vogelkers door de samenstelling van de bodem, het bodemleven en de ontwikkelingen in vegetatie te volgen. Een ontzettend veelzijdig project dus.
Dalkruid
ZevensterLees ook
♦♦♦
- Blijf op de hoogte via Facebook, Instagram, X of via de nieuwsbrief, inschrijven kan ook onderaan deze pagina.
- Lokaal (pers)bericht of evenement insturen? Dat kan via [email protected]
Renkum.nieuws.nl richt zich op berichtgeving op lokaal niveau. De bezoekersaantallen blijven stijgen, wat onder andere goed is voor de zichtbaarheid van onze adverteerders. Wil jij je naamsbekendheid vergroten?
Wij denken graag met je mee om de reclame-euro zo optimaal mogelijk te besteden. Door lokaal te adverteren op Renkum Nieuws tegen een concurrerende prijs! Neem contact op met Dolf Verschuren via de telefoon: 06 – 4025 3846 of mail: [email protected].
De nieuwsredactie is te bereiken via [email protected].
