“Tegen verdroging moeten we NU aan de grote knoppen draaien.”

De Veluwe zakt in als we meer water blijven onttrekken dan er door regen wordt aangevuld. De meest effectieve manier om die catastrofe te vermijden is de verplaatsing van de winning van drinkwater naar de Betuwe en het Land van Maas en Waal.

Dat waren de meest in het oog springende bevindingen van deskundigen tijdens de tweede bijeenkomst van het Burgerinitiatief voor de redding van het Renkums Beekdal, die in het teken stond van de verdroging.

De Veluwe staat letterlijk bol van het water, maar omdat er teveel water uit verdwijnt, ligt verdroging van de randgebieden van het grootste natuurgebied van Nederland op de loer. Dat is bijvoorbeeld zichtbaar in de sterk afgenomen hoeveelheid water die wordt afgevoerd door de Renkumse beek en andere beken. Sommige beken staan al enkele jaren compleet droog, met fatale consequenties voor de biodiversiteit in het gebied.

Een belangrijke oorzaak is de toegenomen verdamping, waardoor minder regenwater diep in de grond doordringt. In de eerste decennia van de vorige eeuw zijn er op de Veluwe massaal naaldbomen geplant, waardoor veel minder water de bodem bereikt dan bijvoorbeeld bij heide en stuifzand. Veel regenwater blijft aan de naalden hangen en verdampt, ook in de winter. Het kappen van naaldakkers, ooit aangeplant voor de mijnbouw in Zuid Limburg, is daarom de beste remedie.

Zo krijgt een deel van de Veluwe de kans te herstellen en terug te keren naar wat het oorspronkelijk was, een gebied met veel stuifzand en hei. Daar zakt het regenwater makkelijk in weg en kan als grondwater de lagere gebieden en beken bereiken. Nu de kolenmijnen gesloten zijn kan het ondermijnen van de natuur van de beekdalen met aangeplante naaldbossen ook stoppen.

Een tweede grote verdroger is het oppompen op de Veluwe van prachtig zuiver grondwater ten behoeve van huishoudens en industrie. Ook dit mijnen van water moet stoppen op de Veluwe. In Oosterbeek (La Cabina) en op de Wageningse Berg onttrekt Vitens jaarlijks 13,6 miljoen kubieke meter (Mm3) water. Kartonfabriek SmurfitKappa langs de Rijn in Renkum heeft een vergunning voor nog eens 5,7 Mm3. Voor zowel voor de winning van drinkwater als voor de productie van karton zijn alternatieven.

Verplaatsing van de winlocaties voor drinkwater naar de Betuwe en het Land van Maas en Waal zijn technisch goed haalbaar en heeft veel minder schadelijke consequenties voor de natuur. Ook een hybride oplossing is denkbaar. In tijden van droogte kan meer water uit de Betuwe worden opgepompt en minder uit het Veluwemassief. Aan deze oplossingen hangt wel een prijskaartje aan, waarover de Provincie Gelderland zich moet buigen.

De Provincie ontwikkelt momenteel plannen voor natuurherstel, waarin de Veluwe en de bestrijding van stikstof prioriteit hebben. Daarvoor vraagt de provincie een Rijksbijdrage van 960 miljoen euro. Een ambtelijke werkgroep werkt aan een Beekherstelprogramma maar heeft volgens een woordvoerder nog veel onbeantwoorde vragen, onder meer over de drinkwatervoorziening. De vraag naar drinkwater zal in de toekomst naar verwachting met dertig procent groeien. De Provincie onderzoekt de mogelijkheden voor extra winning elders.

Voor de zomer van 2023 moet het Rapport Beekherstelprogramma op tafel liggen. Een lastige opgave, aldus de woordvoerder. “Om vooruit te komen moeten we aan de grote knoppen draaien, maar dat is niet makkelijk.”

De Provincie heeft voor vermindering van de waterwinning ook de positie van SmurfitKappa op het oog. Het papierconcern heeft eerder dit jaar zelf aangegeven in de aanvraag voor een nieuwe milieuvergunning dat de winning van Rijnwater een mogelijkheid is. Het bedrijf gebruikt al Maaswater op een locatie in Roermond. Maar volgens voorzitter Flip Witte van Vijf Dorpen in ’t Groen, een van de organisaties die meewerken aan het Burgerinitiatief, heeft SmurfitKappa laten weten dat voor de locatie Parenco in Renkum de winning van grondwater op grote diepte moet kunnen worden voortgezet.

Volgens Witte als een back up voor het geval de plannen voor het winnen van geothermische warmte uit diepe aardlagen ten behoeve van stadverwarming in onder meer Ede en Wageningen op dezelfde plek worden doorgezet Maar ook hierbij is het de vraag of de productie van warmte wat betreft het milieu niet beter elders kan gebeuren. Transport van warmte naar afzetgebieden, waaronder Parenco, kan ook vanuit elders gebeuren.

Witte was een van de sprekers tijdens deze tweede bijeenkomst van het Burgerinitiatief voor de redding van het Renkums Beekdal, die ditmaal plaatsvond in de sporthal van Doelum in Renkum. Opnieuw kwamen ongeveer honderd burgers en vertegenwoordigers van tal van organisaties bijeen. Doel van het initiatief is met voorstellen te komen om de ernstige achteruitgang van de natuur op de Veluwe en de geleidelijke verdroging van de randgebieden een halt toe te roepen.

De voorstellen zullen worden ingebracht bij de Provincie Gelderland, Waterschap Vallei en Veluwe en de gemeenten Wageningen, Renkum en Ede waarmee het Burgerinitiatief overlegt en samenwerkt.

Renkum.nieuws.nl richt zich op berichtgeving op lokaal niveau. Onze bezoekersaantallen blijven stijgen, wat onder andere goed is voor de zichtbaarheid van onze adverteerders. Wil jij je naamsbekendheid vergroten?

Wij denken graag met je mee om de reclame-euro zo optimaal mogelijk te besteden. Door lokaal te adverteren op Renkum Nieuws tegen een concurrerende prijs! Neem contact op met Dolf Verschuren via de telefoon: 06 – 4025 3846 of via de mail: [email protected] .

De redactie is te bereiken via [email protected] .