Burgers Renkum aan Zet: over het Zonneveld in Heelsum
Ingestuurd: Op 14 mei staat op de agenda van de raadscommissie van de gemeente Renkum nadere besluitvorming met betrekking tot Zonneveld Heelsum, een zonnepanelenveld ter grootte van zo'n 15,5 hectare = 31 voetbalvelden dat is gesitueerd midden in de natuur op landbouwgrond.
Burgerbeweging Burgers Renkum aan Zet (burgersrenkumaanzet.nl) heeft daarover de volgende brief gestuurd naar alle raadsleden:
Beste raadsleden,
Hierbij vragen wij uw aandacht voor agendapunt 6 op de vergadering van 14 mei a.s.: kaderstelling zonneveld Heelsum, ook wel genoemd Doorwerthse Zonnehoeve.
Voor zover deze fraaie benamingen associaties oproepen met een geurig kruidig zonnebloemveld moeten wij u teleurstellen, want het ‘zonneveld’/de ‘Zonnehoeve’ heeft betrekking op de installatie van een heus industrieel elektromagnetisch veld waar geen bij meer vrijwillig wil zoemen.
U ontvangt dit schrijven van Burgers Renkum aan Zet, een werkgroep van burgers die zoveel mogelijk licht probeert te schijnen op zaken die in het gemeentehuis over burgers worden besloten, maar waar diezelfde burgers geen flauw benul van hebben. Is dat nodig? Ja, want de tijd dat de gemeenteraden zich bezighielden met de route van de bloemencorso is voorbij. De afstand tussen gemeenteraden en burgers is nooit zo groot geweest. Een kloof van tekorten aan communicatie, afstemming en ruggespraak die wij hopen te overbruggen.
Agendapunt 6, raadsvergadering 14 mei 2025
U, raadsleden wordt in agendapunt 6 gevraagd de kaders voor de ontwikkeling van het Zonneveld Heelsum (Doorwerthse Zonnehoeve) vast te stellen en te kiezen voor een versnelde procedure door af te zien van bindend adviesrecht bij de omgevingsvergunningsprocedure.
Bij het agendapunt zijn de nodige bijlagen gevoegd om u ervan te overtuigen dat er momenteel sprake is van een dermate urgente noodzaak dat onmiddellijk doorgestoten moet worden naar ‘schone energie’. U wordt kennelijk geacht de op diepe wijsheid gebaseerde spreekwoorden ‘bezint eer ge begint’ en ‘haastige spoed is zelden goed’ overboord te gooien, want we stevenen immers af op klimaatrampspoed.
Wij van burgers Renkum aan Zet houden graag het hoofd koel voor verstandige afwegingen en nemen u daar graag in mee.
Verbod zonneparken op landbouw- en natuurgronden en de spelregels van uitzonderingen op dit verbod
Voorop staat dat het Rijk heeft bepaald dat zonneparken op landbouw- en natuurgronden niet langer zijn toegestaan.
Zie daarvoor het nieuwsbericht van de rijksoverheid van 26 oktober 2023: rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2023/10/26/rijk-en-medeoverheden-nee-t enzij-voor-zonnepanelen-op-landbouw--en-natuurgronden
Daarin is bepaald dat de volgende voorkeursvolgorde in acht moet worden genomen bij de opwek van zonne-energie:
• Trede 1: Zonnepanelen op daken en gevels
• Trede 2: Onbenutte terreinen in bebouwd gebied
• Trede 3: Onbenutte terreinen in landelijk gebied
• Trede 4: Landbouw- en natuurgronden
Nu zelfs het gemeentehuis van de gemeente Renkum geen zonnepanelen op daken en gevels heeft en ook treden 2 en 3 onbenut zijn gebleven, is het in feite uit den boze dat er uitgeweken wordt naar trede 4, naar de grond waarop de projectontwikkelaars hun ogen hebben laten vallen.
Implementatie Rijksverbod bij Besluit Provinciale Staten Gelderland 19 december 2023
De Provinciale Staten van Gelderland heeft de voorkeursvolgorde die het Rijk heeft opgedragen bij besluit van 19 december 2023 geïmplementeerd in de provinciale omgevingsverordening. Dat betekent dat de gemeente verplicht is die volgorde van trede 1 naar 2 naar 3 naar 4 aan te houden.
Daarbij is bepaald dat treden 1 t/m 3 moeten worden gestimuleerd en dat er met betrekking tot trede 4 (waar pas aan toegekomen wordt als trede 1 t/m 3 nauwgezet zijn gevolgd) uitzonderingen mogelijk zijn voor zonne-energie op landbouwgrond in geval sprake is van een zonnepark met een agrarische functie (agri-PV), bij gronden in transitie of die minder geschikt zijn voor landbouw of als het een oplossing biedt voor netcongestie dan wel bijdraagt aan efficiënter gebruik van het elektriciteitsnetwerk.
Gemeente Renkum acht zich niet gehouden aan verplichtingen Rijk en Provincie?
De gemeente Renkum acht zich kennelijk niet gehouden aan de verplichtingen die het Rijk en de Provincie haar oplegt en snelt meteen door naar trede 4. In een interview met De Gelderlander op 12 juli 2024 heeft wethouder Maouche gezegd dat de gemeente ondanks bezwaren toch doorgaat met zonnevelden. Niet bepaald een voorbeeld voor de burger. Stelt u zich eens voor dat ook burgers zich niks meer gelegen laten liggen aan wat de Rijksoverheid en de Provincie hen allemaal opdraagt.
U bent als gemeenteraad gekozen door die burgers en functioneert als de tegenmacht van het bestuur. Als belangrijke en onmisbare peiler van de democratische rechtsstaat dient u het bestuur kritisch te controleren en stokken te steken voor wat niet mag.
Trede 4 is niet aan de orde
In de uitvoering van uw rol en positie kunt u niet anders dan concluderen dat de weg naar trede 4 simpelweg niet openstaat. Immers, trede 1 tot en met 3 zijn niet voldoende onderzocht noch gestimuleerd en de uitzonderingen doen zich niet voor om van trede 4 gebruik te kunnen maken. Het is als het oud Hollandsche spelletje Ganzenbord. Gooi de dobbelsteen en onderga het lot van het spelbord. Dit plan dient terug te worden verwezen naar Start.
Als het bestuurlijke spel u dan niet bekoort, liggen nog de volgende inhoudelijke zaken op tafel:
De uitgekozen locatie wordt aan de ene kant begrensd door NNW bosgebied (natura 2000) en aan de andere kant door de Doorwerthse heide. We hebben het hier over een kwetsbaar gebied waarop nu een industrieel plan zal verrijzen als daar niet tegen opgetreden wordt.
Uitgerekend in dat gebied is een plan getekend voor maar liefst 13,5 – 15,5 hectare zonnepaneelvelden die een hoogte van pak m beet 2,5 (ten aanzien van zonnepanelen) tot 4,5 meter (ten aanzien van agri-panelen) behelzen en uitgerust is met camerapalen om het park te bewaken van zo’n 6 meter hoog waaromheen een hekwerk wordt geplaatst. Een en ander uiteraard geheel in overeenstemming met de natuur. Gelooft u het zelf?
Over de natuurstructuur van het gebied heeft Smartland Landscape architecture (gevestigd te Amsterdam) in een rapport op 9 januari 2025 (bijlage 3 bij de stukken van de vergadering) dit geschreven:
De natuurstructuur van het gebied heeft verschillende niveaus van bescherming. Natura2000, het Europese netwerk van belangrijke natuurgebieden, beschermt de Veluwe als geheel en rond het plangebied de heide en de belangrijkste boskernen en houtwallen. Aanvullend hierop beschermt de NNN of GNN de overige opgaande beplanting. Het overige buitengebied in de enclave is als Groene Ontwikkelingszone aangegeven.
Laten wij daar als een goed rentmeester over waken.
Verder heeft Smartland in haar rapport geschreven dat het gebied nu gebruikt wordt voor teelt van suikerbieten, aardappelen, snijmais, rogge waar intensieve bemesting voor nodig is wat een belasting is voor het naastgelegen natuurgebied Doorwerthse heide.
U raadt het echter al, dat wordt allemaal anders als de metershoge paneelvelden aangelegd worden. De biodiversiteit krijgt dan een impuls, de bodem wordt zoveel mogelijk met rust gelaten en er kunnen gewassen verbouwd worden. In die prachtige voorstelling van zaken wordt de invloed van het elektromagnetisch veld wijselijk achterwege gelaten.
Ook is natuurlijk niet voorstelbaar dat de natuur en de landbouw een dienst worden bewezen met de komst van het industriepark. Als er mét panelen gewassen verbouwd kunnen worden, dan kan dat nog véééééél beter zonder panelen. De bemesting kan op natuurlijke wijze geschieden, zonder kunstmest wat de bodem puur gezond maakt. Voor de biodiversiteit is een graanakker aanbevelenswaardig waarvoor verwezen wordt naar de documentaire:
Hoe graan gelukkig maakt van graangeluk (van eigen Renkumse bodem!), zie vanaf minuut 14.23 hoogleraar Duurzaamheid Herman Wijffels waarin hij onder meer het volgende zegt:
“Waar het natuurbeheer om gaat is biodiversiteit en mooie landschappen en wat ik jou (graangeluk) hier zie doen is het combineren van beiden. Plus, je zorgt ook voor productie van streekproducten.”
Kijk voor de documentaire op graangeluk.nl
Duurzame lokale voedselproductie
Gemeente Renkum meldt in Omgevingsvisie 2040 zich ten doel te hebben gesteld zich in te spannen voor duurzame lokale voedselproductie. Als voorbeeld wordt zelfs het planten en oogsten van fruitbomen genoemd. Het is voor burgers onverenigbaar dat ook een argument conform eigen doelstellingen, dat meer dan een enkel stuk fruit per burger op zou leveren, geen gewicht in de schaal legt.
Is zonne-energie schone energie?
Het industriële plan wordt verder aangeprezen met een claim over duurzaamheid. De realisatie van zonnevelden zou zorgen voor duurzaam opgewekte energie, wat zou leiden tot een CO2 reductie wat bij zou dragen aan het realiseren van de doelstelling van een klimaatneutraal Renkum in 2040.
Als iets te mooi klinkt om waar te zijn, is het meestal ook niet waar. Dit ook niet. Op de duurzaamheidsclaim valt het nodige af te dingen.
Ten eerste, we zagen een groene wereld zonder uitstoot voor ons maar niemand stelde de vraag: Waar komen de metalen vandaan? De openingszin uit de must-see-documentaire van VPRO Tegenlicht: De schaduwkant van de energietransitie en de digitalisering.
In de Tegenlicht special ‘The Rare Metals War’ waarschuwt Guillaume Pitron voor de schaduwkant van de energietransitie en digitalisering. Pitron is een Franse journalist en auteur van het boek The Rare Metals War: the dark side of clean energy and digital technologies. Zeldzame metalen zijn essentieel voor de productie van elektrische voertuigen, straaljagers, windturbines en zonnepanelen, maar ook voor onze smartphones, computers, tablets en andere alledaagse apparaten. Maar de meeste mensen weten eigenlijk heel weinig over de manier waarop ze worden gewonnen, of over de ecologische en geopolitieke kosten hiervan. Door ons los te maken van fossiele brandstoffen dreigt er een nieuwe afhankelijkheid te ontstaan. China is momenteel met afstand de grootste speler in de strijd om de grondstoffen van de toekomst. Europa en de Verenigde Staten zijn grotendeels afhankelijk van de aanvoer en verwerking van deze grondstoffen van China. En dat is gevaarlijk, want net als olie en gas kunnen grondstoffen ingezet worden als politiek wapen. De eerste voortekenen daarvan zijn al zichtbaar, met een hoofdrol voor het Brabantse bedrijf ASML. Om deze geopolitieke voorsprong te verkrijgen heeft China een groot deel van haar milieu moeten opofferen, want het mijnen en raffineren van deze grondstoffen is allesbehalve schoon.
Bij het zien van deze documentaire en de confrontatie met de ongemakkelijke waarheid dat bij de winning van de zeldzame metalen radioactieve stoffen vrijkomen waardoor er kankerdorpen in China ontstaan, zullen we zonne-energie niet zo snel meer schone energie noemen.
Lees ook dit uiterst informatieve artikel: ‘All electric’ is kansloos en brengt een moderne samenleving in gevaar – EZAZ radio moddergat
Met daarin ook aandacht voor brandrisico van zonnepanelen (denk aan de brand onlangs in het Brabantse Dongen waar duizenden zonnepanelen in vlammen opgingen en kilometers ver stukjes glas en coating neerdwarrelden op dorpen en weilanden, wat de kop in de Volkskrant opleverde:
‘Delen van zonnepanelen zijn het nieuwe asbest.’), instabiliteit van zonne-energie en naar nu blijkt profetische woorden over stroomuitval zoals zich onlangs in Spanje en Portugal heeft gemanifesteerd.
Stroomstoring
Dit artikel in de Financial Times ft.com/content/e6e1fe13-36f7-4fe5-84ba-77717dca68a8 (inschrijven om te lezen) meldt de volgende informatie die niet over het hoofd gezien mag worden: Over de stroomstoring is inmiddels bekend dat deze door een hoog aandeel zonne-energie is veroorzaakt. De stroomstoring in Spanje en Portugal is een wake-up call voor de energietransitie: hernieuwbare energie alleen is niet genoeg zonder een robuust en gebalanceerdsysteem eromheen. Er is dringend behoefte aan betere balansvoorzieningen, technologische back-up zoals opslag, en beleid dat voorkomt dat het elektriciteitsnet te fragiel wordt. Ofwel: de techniek wordt ingehaald door het idealisme. De blackout heeft vijf levens gekost en grote economische schade opgeleverd.
Op het moment van uitval leverden zon en wind (voornamelijk zon) 78% van de stroom. Als het stroomaanbod zon en wind tot 30-40% bedraagt van het totaal, dan wordt het net volgens deskundigen al kwetsbaar met uitval als gevolg. We hebben het gezien.
Wie is aansprakelijk voor al het leed dat zonnepaneelvelden aan kunnen richten? Op welke wijze is dat risico afgedekt? Wie gaat de schadeclaims mogen ontvangen, nu deze kennis op voorhand ter beschikking was en dit zonnepaneelveld op deze grond van gemeente Renkum op formaliteit al niet had mogen aangelegd worden?
Wiebelstroom
Een volgend argument gelegen in de misvatting dat zogenoemde ‘schone energie’ ook betrouwbare energielevering’ met zich meebrengt, komt van Energieprofessor David Smeulders van GroenLinks-huize:
De Waarschuwing van de Energieprofessor: David Smeulders over Blackoutrisico’s, “Wiebelstroom,” en de Noodzaak van Realisme – Food4Innovations (NL) – ir. Wouter de Heij
Volgens hem zet Nederland haar energietoekomst op het spel door in hoog tempo de transitie door te drukken zonder voldoende aandacht te besteden aan de fundamenten. We belasten, zegt hij, een onvoorbereid netwerk – een campingnetje en dreigen cruciale aspecten als betrouwbaarheid en betaalbaarheid uit het oog te verliezen in onze haast (u weet wel van het spreekwoord dat deze zelden goed is) naar vergroening (die ook niet groen blijkt te zijn als we de documentaire over de schaduwzijde van de energietransitie hebben gezien).
Een energietransitie die leidt tot wijdverspreide energiearmoede is, zoals hij aangeeft, geen rechtvaardige transitie. We kunnen niet zonder aardgas, geeft hij verder aan, waarbij hij oproept tot pragmatisme en balans.
Schoonste energie
Wat wijst gedegen onderzoek inmiddels uit? Dat aardgas het beste scoort op de graadmeters betaalbaar, betrouwbaar en schoon. Wind en zon bungelen onderaan de ranglijst.
Dat geeft meer dan voldoende stof tot nadenken. Daarbij dient ook nog in acht genomen te worden dat de buitencategorie vrije energie in het debat tussen fossiel en 'groene' energie buitenspel wordt gezet, terwijl we daar de schoonste energie aller tijden mee in handen hebben. Lees daarover bv: ‘Energie in overvloed, introductie in vrije energie’, een boek dat wij de gemeente kado hebben gedaan.
Recycleproblematiek
Alsof het allemaal nog niet dramatisch genoeg gesteld is met zonnepaneel(velden) komt er ook nog eens bij dat de panelen niet te recyclen zijn. Waarbij de kanttekening is dat de productie slechts de eerste 10 jaar op 90% wordt gegarandeerd, een percentage dat daarna daalt, wat de terugverdienmodellen van de investeringen van het belastinggeld beïnvloedt. Na vervanging of verwijdering zijn alle onderdelen - net als de productie van deze onderdelen - van het zonnepaneel ter belasting van de natuur. Die we nu juist dachten te ontlasten.
pointer.kro-ncrv.nl/wat-kun-je-doen-met-oude-zonnepanelen
Tot besluit
‘Bezint voor ge aan zonnepanelen begint.’ en ‘Haastige spoed is voor onze natuur, voedsel- en energiezekerheid en dus veiligheid zelden goed.’
Wij, burgers van Renkum, betalen al de hoofdprijs om hier in deze gemeente te kunnen wonen. U herinnert zich het krantenartikel vast wel: de hoogste stijging OZB belasting van het land. Laten we nu een gepast toontje lager zingen en het gemeenschapskapitaal inzetten voor een gestelde zekerheid in plaats van het te investeren in een verdienmodel dat zich buiten onze gemeentegrenzen eerst maar eens moet bewijzen.
Laten we ons in plaats daarvan sterk maken voor onze natuur- en landbouwgronden, simpelweg, omdat ze dat waard zijn!
Laten we dat doen, zeker nu op de spaarzaam uitgezette informatieavonden al is gebleken dat het plan dat regelrecht in strijd is met trede 4, maatschappelijk draagvlak ontbeert.
Moge ons betoog ertoe leiden dat het dit feitelijk onmogelijke zonnepanelenplan niet tot uitvoering komt.
Met vriendelijke groeten,
Burgers Renkum aan Zet.
Deze brief is naar alle raadsleden gestuurd en zal openbaar worden gemaakt. Heeft u vragen of wilt u meer weten? Neem contact op met [email protected].
♦♦♦
- Blijf op de hoogte via Facebook, Instagram, X, Bluesky of via de nieuwsbrief, inschrijven kan ook onderaan deze pagina.
- Lokaal (pers)bericht of evenement insturen? Dat kan via [email protected]
Renkum.nieuws.nl richt zich op berichtgeving op lokaal niveau. Onze bezoekersaantallen blijven stijgen, wat onder andere goed is voor de zichtbaarheid van onze adverteerders. Wil jij je naamsbekendheid vergroten?
Wij denken graag met je mee om de reclame-euro zo optimaal mogelijk te besteden. Door lokaal te adverteren op Renkum Nieuws tegen een concurrerende prijs! Neem contact op met Dolf Verschuren via de telefoon: 06 – 4025 3846 of mail: [email protected].
De nieuwsredactie is te bereiken via [email protected].
