Ego. Over mensen die niet vergeten mogen worden

Vanaf morgen, 2 september is de expositie 'Ego. Vergeet mij niet' van het Airborne Museum open voor publiek. Wij mochten vandaag al een kijkje nemen.

Het woord 'Ego' komt uit het Latijn en betekent 'Ik'. De expositie bestaat uit persoonlijke verhalen.

De expositie vertelt over de personen zelf, niet de militaire operatie en laat het verloop van de Slag om Arnhem zien door deze mensen. De aanloop er naar toe, de strijd zelf en de grote nasleep. Persoonlijk en dichtbij.

In het totaal zijn er 48 verhalen die verteld worden over mensen die de Slag om Arnhem op één of andere wijze meemaakten. Als soldaat, zowel geallieerd als Duits, als burger, als verzetsman of vrouw, als kind, maar ook het verhaal van de Engelse Postduif die cruciale informatie overbracht.

De verhalen gaan gepaard met een foto, die aan het verhaal een gezicht geeft. Hun verhaal vertelt in het Engels en Nederlands, maar ook voorzien van objecten. Zo zien we een pop liggen, vellen volgeschreven papier, een bouwtekening van de Rijnbrug, een parachute en een rode baret.

De bijbehorende verhalen zijn indrukwekkend. Gewone mensen die in een abnormale situatie terecht kwamen en uitzonderlijke dingen deden en/of meemaakten.

Heel bijzonder is de aanwezigheid van het Victoria Cross. Dit is de hoogste Britse militaire onderscheiding die alleen uitgereikt wordt aan de meest dappere. Aan militairen die tijdens de Slag om Arnhem vochten werd hij vijf keer uitgereikt, vier daarvan postuum.

Het kruis is ter beschikking gesteld door John Grayburn jr, die helaas zijn vader niet echt gekend heeft. Hij werd ongeveer een jaar voordat zijn vader naar Nederland vertrok geboren. Enorm trots is hij op zijn vader.

John Hollington ‘Jack’ Grayburn (1918-1944) was luitenant tijdens operatie Market Garden en wist na de landingen met zijn peloton als eerste de Rijnbrug te bereiken op 17 september 1944. Hij probeerde meteen de brug over te steken.

Hij werd geraakt in zijn schouder door een mitrailleur, maar zette de aanval door. Omdat er te veel gewonden vielen, moest hij zijn peloton terugtrekken en de dagen erna hielp hij de aanvallen op de Britten bij de Rijnbrug af te slaan.

Toen de Duitsers de 20e bedacht hadden de Rijnbrug op te blazen, verliet hij zijn post om de springstoffen onklaar te maken. Hij werd weer geraakt. Gewond en verbonden, wist hij ook een tweede poging van de Duitsers de brug op te blazen te voorkomen.

Weer maakte hij de springstoffen onschadelijk maar werd vermoedelijk vlak daarna toch gedood. In januari 1945 werd hij postuum onderscheiden met het Victoria Cross.

De nasleep van de oorlog van de slag was lang en is bij sommigen nog steeds aanwezig. Zeven van hen vertellen in een korte film hoe WO2 en met name de Slag om Arnhem tot op de dag vandaag in hun leven aanwezig is. Eén daarvan is Robert Voskuil die er helemaal niet geweest zou zijn als de Britse soldaat Albert Willingham zich op 21 september niet voor een granaat had geworpen.

De granaat werd door de Duitsers in een kelder gegooid waarin Albert op dat moment zat. Bij hem waren de moeder en broer van Robert, die weliswaar gewond raakten, maar toch dankzij deze heldendaad overleefden. Albert beschermde ze letterlijk met zijn lichaam en het kostte hem zijn leven.

Robert werd geboren na de oorlog. Hij vertelt over de impact van het besef dat hij er dankzij Albert is en hoe hij later in contact komt met de familie van de gesneuvelde soldaat.

Om 17:00 uur kwam Mr. Pieter van Vollenhoven aan bij het Airborne Museum. Hij opende vanmiddag officieel de expositie voor genodigden. Nadat hij door, onder andere, waarnemend burgemeester Bloemen werd verwelkomt, ging hij eerst zelf de expositie bekijken.

Meer informatie over de expositie is hier te vinden.