In de Week van de Mantelzorg worden diverse activiteiten georganiseerd. Twee daarvan draaien rondom muziek en worden door Ignar Rip in samenwerking met theaterwerkplaats Kazou gepresenteerd.
Muziek kan je enorm helpen bij het mantelzorgen, met name bij dementie en Alzheimer en daar weet Ignar veel vanaf.
De moeder van Ignar
(Tekst: Stan van Eck) Als vanzelfsprekend was Ignar Rip (52) dertien jaar lang mantelzorger van zijn moeder die alzheimer had. Hij ontdekte dat muziek een rustgevende invloed op haar had en deelt nu zijn kennis over de relatie tussen alzheimer en muziek.
“Het lievelingsnummer van mijn moeder was ‘When I grow too old to dream’ van Vera Lynn. Bij het zorgen voor mijn moeder hebben vader en ik altijd gebruik gemaakt van de favoriete muziek van mijn moeder. Gewoon vonden we dat.”
Pas later ontdekte Ignar dat niet alle alzheimer-mantelzorgers zorggerichte afspeellijsten gebruiken zoals hij het noemt. “Dit verbaasde mij. Uit eigen ervaring wist ik dat het uit bed halen, wassen en aankleden van mijn moeder veel gemakkelijker ging met muziek dan zonder muziek.”
Maak een ’thuis-hoekje’
Ignar las na die constatering alles wat los en vast zat over muziek, het brein en alzheimer. Hij ontdekte de “ongelooflijke grote invloed” die muziek heeft op het brein. “Ik ontdekte bijvoorbeeld dat in Zweden wetenschappelijk onderzocht is wat ik in de praktijk met mijn moeder al had ervaren: met muziek verlopen dementie zorghandelingen makkelijker en beter.”
Niet alleen muziek, ook de omgeving is een hulpmiddel in de dementiezorg. “Wanneer je voelt dat je vergeet, wil je het liefste thuis zijn. Thuis voel je je veilig. Wat als je door alzheimer je thuis niet meer herkend? Dan word je onrustig. Je vraagt ‘breng me naar huis’, al zeggen ze honderd keer dat je thuis bent. Met herkenbare voorwerpen kun je een ‘thuis-hoekje’ creëren in het eigen huis of in een instelling. Het resultaat is dat de drang tot weglopen afneemt. Ook zijn er minder vragen als ‘waarom ben ik hier, dit is niet thuis’.”
Dankbaar
Gezonde mensen luisteren veel naar muziek. Zodra we ziek worden, verdwijnt muziek vaak uit ons leven. “Voor mijn moeder hadden we drie iPods en drie speakerdocks. Een iPod stond naast het bed van mijn moeder en speelde in de ochtend wakkerwordenmuziek en in de avond en in de nacht sluimermuziek. In de woonkamer stond naast de stoel van mijn moeder een tweede iPod, hier luisterde mijn moeder veel naar Toon Hermans. Omdat mijn moeder veel bij mij was, stond hier een derde iPod.”
“Mijn vader en ik zijn dankbaar dat we verzorging thuis hebben kunnen blijven doen en dat mijn moeder rustig thuis is overleden.”
Ignar besloot zijn eigen ervaringen en kennis in te zetten bij wat hij ‘alzheimer-geluk’ is gaan noemen. Hij begon met het schrijven van het ‘5-stappen-muziekplan’ en geeft inmiddels ook trainingen en lezingen.
“Ruil het passieve bezoek in”
Ignar Rip werd van mantelzorger deskundige. Het is de vraag of de zorg voor mensen met alzheimer hem ooit nog loslaat. Hij kan zich flink opwinden over de zorg, of beter gezegd: het gebrek aan zorg.
“Bewust of onbewust verlangt iedereen ernaar om ergens actief bezig mee te zijn. Niets kunnen, niets mogen, niets te doen hebben, is de grootse straf voor iemand die er is. Dit niet aanbieden, is een vorm van mishandeling van mensen met alzheimer. We hoeven niet ten koste van alles het leven te rekken, maar we moeten wel kosten noch moeite besparen om de persoon te verzorgen in plaats van de dementie!”
“De familie zal actief moeten bijdragen om een zorg te realiseren waarbij mensen niet hele dagen wezenloos in een stoel zitten. Ruil het passieve bezoek in voor een bijdrage aan activiteiten in huis. Door bezig te zijn, heb je de mogelijkheid om door de mist van de dementie heen contact te maken.”
Het mes snijdt daarbij aan drie kanten. Familie zit niet langer met een verplicht oersaai bezoekuur opgescheept. De persoon met dementie heeft een bezigheid. De instelling heeft een waardevolle vrijwilliger.
“Helaas laat de familie het vaak afweten,” vertelt Ignar. “Vreemd, bij de zorg voor een lieve kleine schattige baby is niets ons te dol en te gek. Zorgen voor degene die voor ons hebben gezorgd, wordt al heel snel zwaar, bezwaarlijk en belastend.”
Week van de Mantelzorg
Wil je als mantelzorger ook naar de activiteiten omtrent muziek en mantelzorg? Meld je wel even aan via [email protected], of bel met (026) 33 48 111
- 11 November middag: Theatervoorstelling: Mantelzorg met muziek, hoe doe je dat?
- 11 November avond: Musiceren met een beperking & Muzikale zorgondersteuning
Lees ook:
- Een week activiteiten en ontspanning voor mantelzorgers
- Robot Tessa, de beste vriendin van mensen met dementie
- Mensen met dementie laten genieten van eten en drinken
